1. Tıbbi Görüntüleme Sistemleri
Anjiyografi Sistemleri
Anjiyografi, kalbin ve damarlarının kontrast madde verilerek yapılan görüntülenmesidir. Anjiyografi denildiğinde, daha çok kalbi besleyen koroner arterlerin incelendiği, koroner anjiyografi anlaşılmakla birlikte kalp, diğer arteler, venler ve lenf damarları da incelenir. Anjiyografi genellikle incelenen bölge ve organa göre adlandırılır. Beyin damarlarına ait incelemelere serebral anjiyografi, akciğerlere ait incelemelere pulmoner angiyografi; koronerlere ait incelemelere koroner anjiyografi; böbreklere ait incelemelere renal anjiyografi; karaciğer, dalak için olan incelemelere splenoportografi; hepatikportografi, hepatik arter anjiyografi ve çoliak anjiyografi en çok bilinen anjiyografilerdir. Safra yollarına opak madde verilerek koledok ve safra kanallarının incelenmesine kolanjiografi denir. Fakat bu incelemede damarlar değil safra yolları incelenir.
Ayrıca lenf damarları ve lenf sisteminin incelenmesine, lenfanjiyografi, arterlerin incelenmesine arteriografi, venlerin incelenmesine venografi denir.
Damarlar, direkt radyografilerde görülmediği için kontrast madde verilerek görünür hale getirilir. Anjiyografi; daha çok damarlardaki anevrizmaların, genişlemelerin, balonlaşmaların, trombus gibi sebeplerle içten tümör veya komşu bir organın etkisi ile dıştan olan tıkanmaların, yine bir tümör veya başka bir organ etkisi ile damarların itilerek yer değiştirmelerinin görüntülenmesi için kullanılır. Anjiyo sırasında, stent takılması, pil takılması ve anjiyoplasti gibi tedavi amaçlı girişimsel işlemler de yapılmaktadır.
Anjyiografi zor, fakat teşhis değeri diğer filmlere göre çok yüksek bir inceleme yöntemidir. Herhangi bir organa ait bir damarın darlığı veya tam tıkanıklılığı en iyi anjiyografi ile anlaşılır. Örneğin kalbi besleyen damarlar olan koroner arterlerin daralma veya tıkanmasını en iyi gösteren görüntüleme yöntemi, koroner anjiyografidir. Yine yüksek tansiyon en önemli sebeplerinden biri olan böbrek atardamarının darlığı, en iyi renal anjiyografi ile anlaşılır.
Anjiyografinin Tarihsel Gelişimi
M.Ö. 400 - Boru ve sazlık kateterler ile kadavralar üzerinde kalbin çalışması incelenmiştir.
1711 – Hales, cam boru ve pirinç bir boru kullanarak bir kazın trakeasını incelemiĢ ve kardiyak kateterizasyon yapmıştır.
1844 - Fransız fizyolog Bernard, kardiyak kateterizasyon ile hayvanlarda intrakardiyak basınçları kaydetmek için kateter kullanmıştır.
1929 - Dr Werner Forssmann tarafından ilk belgeli kardiyak kateterizasyon yapıldı.
1941 - Cournand ve Richards ilk defa kalbin debisini ölçmek için ilk kez kalp kateteri kullandı.
1958 - Dr Mason Soner, tanısal koroner anjiyografiyi keşfetti.
1964 - Dr Charles T. Dotter tarafından “translüminal anjiyoplasti” kavramı tanıtıldı.
1967 - Dr Rene Favaloro ilk bypass ameliyatını yaptı.
1974 - Andreas Gruentzig tarafından insana ilk periferik anjiyoplasti yapıldı.
1977 - Gruentzig tarafından insana ilk koroner anjiyoplasti yapıldı.
Daha sonraları günümüze kadar devam eden gelişmeler ile modern kalp kateterizasyonları yapılır hale geldi. Günümüzde kateterler kullanılarak stent takılması da bu gelişmelerden biridir.
Anjiyo Çeşitleri Nelerdir?
Koroner anjiyo, yani kalp damarlarının görüntülenmesi için farklı teknolojiler ve farklı giriş yerleri vardır. Anjiyo giriş yerine göre de iki farklı yöntemle yapılabilmektedir:
- Kasıktan (femoral) anjiyo
- El bileğinden (radial) anjiyo
Her iki yöntemle de tüm koroner damarlar aynı görüntü kalitesi ile görüntülenebilmektedir. Kalbi besleyen tüm koroner damarlar ve yan dalları bu iki yöntemle aynı boya maddesi ile, aynı düzeyde görüntülenir. Bilekten yapılan anjiyo koroner anjiyo laboratuarında bir girişimsel kardiyolog tarafından gerçekleştirilir. Lokal anestezi ile el bileği uyuştrulur. Sonrasında çok ince ve yumuşak kateterler bir tel üzerinden ilerletilir ve kalp damarlarına ulaşılır. Kontrast denilen boya maddesi azar azar enjekte edilerek koroner damarları spesifik olarak görüntülenmiş olur. İşlem süresi yaklaşık 10 dakikadır. Hasta işlem sonunda ayakta veya oturarak odasına alınır ve 1-2 saat sonra taburcu edilir. Eğer kritik bir darlık tespit edildiyse, stent işlemine yine koldan devam edilir ve sonunda odasına yine ayakta veya oturarak alınır. Ertesi gün normal hayatına genellikle dönebilir.
Anjiyo Neden Yapılır? Anjiyo Kime Yapılır?
Doktorunuz sizden aşağıdaki sebeplerden ötürü anjiyo yaptırmanızı isteyebilir:
- Göğüs ağrısı (anjina) veya merdiven çıkarken nefes nefese kalma gibi koroner arter hastalığının belirtileri
- Göğsünüzde, çenenizde, boynunuzda veya kolunuzda diğer testlerle açıklanamayan ağrı
- Yeni veya artan göğüs ağrısı (kararsız angina)
- Doğuştan bir kalp hastalığı (konjenital kalp hastalığı)
- Eforlu elektro (EKG) veya ekokardiyografide anormal sonuçlar
- Diğer kan damarı problemleri veya göğüs yaralanması
- Ameliyat gerektiren bir kalp kapağı problemi varsa
Anjiyografi Tüpü ve Görüntüleme Ünitesi
Bu bölümde, X ışınlarını meydana getiren tüp ve ve karşısında dedektör bulunur. Dedektörün bağlı olduğu ve dedektörün aldığı sinyalleri görüntüye dönüştüren bilgisayar sisteminden oluşan bir görüntüleme ünitesi bulunur. Bu görüntüleme şekli, dijital anjiyografi cihazlarındaki gibidir. inceleme sırasında, tüp dedektörün bulunduğu bölüm steril hale getirilir. Anjiyografi tüpü ve dedektörü C kol şeklinde yapılmıştır ve hastayı hareket ettirmeden birçok pozisyonda görüntüleme yapılmasına imkan verir.
Anjiyografi Cihazının Çalışma Prensibi
Anjiyografi cihazlarında görüntü, X ışını ile oluşturulur. X ışının oluşumu, radyografi cihazlarında olduğu gibidir. Bu cihazlarda görüntü oluşturma prensibi radyoskopi cihazlarıyla aynıdır. Cihazlar, teknolojik olarak daha gelişmiş, C kollu röntgen cihazlarıdır. Anjiyografi cihazlarında hasta, skopide olduğu gibi X ışını tüpü ile dedektör arasındadır. X ışınları hastayı geçtikten sonra dedektör tarafından görüntü alıgılanır. Dedektörün aldığı sinyaller, bilgisayarda görüntüye dönüştürülür.
Anjiyonun riskleri var mıdır?
Koroner anjiyografi, çoğunlukla hiçbir sorun yaşanmadan gerçekleştirilen bir işlem olsa da, girişimsel bir tetkik yöntemi olduğundan komplikasyon riski de taşımaktadır. Anjiyo riskleri şöyle anlatılabilir: Major (büyük) komplikasyonlar olarak nitelendirilen ölüm riski ortalama 1400 vakada 1 (%0.07); inme 1000 vakada 1 (%0.1); koroner arter zedelenmesi 1000 vakada 1 (%0.1); atardamar giriş yeri komplikasyonu 500 vakada 1’dir (%0.2). Daha sık görülen minör (küçük) komplikasyonlar ise geçici olup giriş yerinde kanama ya da hematom (kan pıhtısı), yalancı balonlaşma, ritm bozuklukları, kullanılan boyalı maddeye karşı duyarlılık gelişmesi ve vagal reaksiyondur (bulantı, kusma hissi, soğuk terleme, tansiyon düşmesi, nabız yavaşlamasının görüldüğü bir tablo, genellikle kanülün atardamara sokulması ya da atardamardan çekilmesi sırasında oluşur). Anjiyo sonrası oluşan komplikasyonlar hakkında kardiyoloji doktoru bilgilendirme yapacaktır.
Anjiyoda ölüm riski var mıdır?
Çok nadir olarak koroner anjiyografi sırasında yol olarak kullanılan ana atar damarda (aort) ve koroner damara yerleşme yerinde yırtık (diseksiyon) oluşabilir. Aort damarındaki yırtılma genellikle masum seyrederken, koroner ağzındaki yırtılma kalp kriziyle ve ölümle sonuçlanabilir. Bu risk özellikle ciddi koroner sorunu olan kişilerde ve özellikle ana damarda darlık olanlarda daha fazladır. Anjiyografi sırasında bu tarz ölümcül sorunların olasılığı kabaca 1000 hastada 1 olarak söylenebilir. Anjiyo riski çok düşük bir işlemdir.
Anjiyo zararları nelerdir?
Uzman bir kardiyoloji doktoru tarafından yapılacak anjiyo işleminin zararı bulunmamaktadır. Ülkemizde her hastanede anjiyo işlemi güvenle yapılabilmektedir.
Okuduğunuz için teşekkürler...
Yorumlar
Yorum Gönder